Złagodzenie przepisów prawa uciążliwych dla poszukiwaczy hobbystów

Petycja o uwolnienie hobbystycznych poszukiwań z wykrywaczem metali spod wymogów administracyjnych w warstwie ornej pól do głębokości trzydziestu centymetrów.

Podczas prac nad planowanymi zmianami w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami prowadzone były wspólne panele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz środowisk reprezentujących poszukiwaczy. Rodzaj konsultacji "społecznych", w których zabrakło, w naszym odczuciu, prawdziwej reprezentacji poszukiwaczy – hobbystów. Osoby które reprezentowały nasze środowisko są w większości finansowo zaangażowane w poszukiwanie zabytków. Nas interesują poszukiwania pospolitych przedmiotów, codziennego użytku, które wyjątkowo mogą mieć charakter zabytkowy, jednak w większości to przedmioty kwalifikowane jako drobne śmieci. Hobby które zyskało w naszym kraju spore grono sympatyków to hobbystyczne poszukiwania z wykrywaczem metalu. Niestety, wszystkich poszukiwaczy z góry uznaje się za poszukiwaczy zabytków i stawia przed nimi szereg wymagań powiązanych z pracami przy zabytkach. Dla wielu z nas jest to pasja i sposób na spędzanie wolnego czasu na świeżym powietrzu. Niestety zapisy prawne obowiązujące w naszym państwie pomijają całkowicie całą tę grupę osób. Zależy nam na tym, żeby na polach ornych niebędących stanowiskami archeologicznymi, każdy poszukiwacz mógł prowadzić poszukiwania przedmiotów metalowych bez pozwolenia WKZ – uzyskawszy jedynie zgodę właściciela gruntu. Podkreślamy – są to poszukiwania hobbystyczne, przedmiotów metalowych, a nie zabytkowych, dlatego występowanie o zgodę na ich prowadzenie do WKZ jest przerostem formy nad treścią. Wszystkie proponowane rozwiązania: wnioski, decyzje, zgłoszenia, bazy danych poszukiwaczy są kolejnym rozbudowaniem biurokracji zupełnie nieadekwatnym do naszych potrzeb, oczekiwań i do specyfiki działań. Szczególnie w odniesieniu do gleby ornej na głębokości do 30 cm, czyli płycej niż orka głęboka w celu uniknięcia potencjalnego naruszenia kontekstu. Przedmioty znalezione w tej warstwie powinny być definiowane jako "znaleziska luźne" , które dopiero w wyniku dalszych ustaleń mogą zostać uznane za przedmioty zabytkowe. Zależy nam na poszanowaniu prawa własności, zabezpieczeniu kontekstu archeologicznego przed zniszczeniem oraz rzeczywistym ratowaniu przedmiotów historycznych w tym również zabytkowych. Warstwa gleby ornej, która nas interesuje, wielokrotnie była już przemieszczana przez różnorakie urządzenia rolnicze i wszelkie odwoływania się do konieczności zachowania w niej kontekstu archeologicznego są hipokryzją. Dowód - usuwanie warstwy humusu z miejsc planowanych badań archeologicznych, prowadzone zazwyczaj ciężkim sprzętem budowlanym, bez przeglądu wierzchniej warstwy gleby przez archeologów, którzy dopiero po takim działaniu przystępują do przeglądu terenu oraz badań. Jesteśmy przekonani, że takie rozwiązanie, jest korzystne dla hobbystów, których bezzasadnie wrzuca się do kategorii – "poszukiwacze zabytków" i wymuszana nich szereg działań administracyjno-prawnych, nieadekwatnych do działań jakie prowadzą. Należy zaznaczyć, że przedmioty, o których mowa, na polach uprawnych na skutek stosowanych preparatów rolniczych i ciężkiego sprzętu ulegają destrukcji. Działania hobbystów, często pozwalają uratować pamiątki, istotne dla regionalistów, a mające niewielkie znaczenie dla nauki. Aby ułatwić pracę WKZ i określić proste zasady w zakresie obowiązku zgłaszania przedmiotów mogących nosić cechy zabytku – proponujemy wprowadzenie cezury czasowej – każdy przedmiot zrobiony/wyprodukowany przed uzgodnioną datą, stanowiącą wspomnianą cezurę pochodzący sprzed roku ustalonego w tym zapisie powinien zostać zgłoszony przez znalazcę do odpowiedniego WKZ, w celu zakwalifikowania lub nie, jako przedmiot zabytkowy. Takie rozwiązania pozwoli wstępnie uniknąć nadmiernej dowolności w klasyfikacji zwykłych przedmiotów jako przedmiotów zabytkowych, co obecnie ma charakter nagminny. Odciąży aparat administracyjny i zakończy wiele kontrowersji dotyczących poszukiwaczy hobbystów.