De huisarts is geen wandelend stempelkussen

De afgelopen weken hebben we als jonge huisartsen verschillende frustraties gevoeld betreffende overbodige administratie, die we ook bij vele andere artsen opmerken via social media. Reeds jaren wordt er gepraat over afschaffing van de ziektebriefjes, maar vooral de werkgeversorganisaties hielden dit tegen. Het stelsel van  ziektebriefjes voor één dag afwezigheid is nog vrijwel uniek in Europa en induceert honderden miljoenen nutteloze uitgaven bij het RIZIV. Daarnaast ontlopen de werkgevers hun eigen verantwoordelijkheid om schijnzieken onder hun personeelsleden op te sporen. 

Open brief van een jonge gepassioneerde generatie huisartsen

 “Dokter, ik krijg geen adem”, zegt mevrouw Janssens nadat ze een uur aan de lijn heeft gehangen. De telefoon stond roodgloeiend door patiënten die een ziektebriefje nodig hadden voor hun werkgever omdat ze plots een loopneus en keelpijn hadden. De dag van de gemiddelde huisarts vandaag bestaat voor een groot deel uit het opmaken van ongeschiktheidsattesten voor banale zaken. Vervolgens, ze nog eens opnieuw opmaken omdat het op een speciaal formulier moet voor de leerkracht, weer een ander voor de militair, politieagent of cipier. “En oh ja, en dan ook graag nog een attest voor mijn echtgenoot. Zijn werkgever heeft gezegd: ‘De fabriek gaat sluiten, maar de huisarts schrijft wel een ziektebriefje’.” En maar schrijven en stempelen, in ijltempo, want er wachten ernstig zieke patiënten voor wie we wel onmisbaar zijn.

Dat gaat zo altijd, maar in Corona-tijden ervaren we dit dubbel zo hard. Er zijn nu heel veel patiënten die ons echt hard nodig hebben. Terwijl veel collega’s uitvallen wegens ziekte en de praktijken zich volledig moeten reorganiseren veranderen niet alleen de medische richtlijnen over Corona, maar ook de attesten elke dag.

Aan het eind van de werkdag is de inkt van onze stempel op en gaan we afgestompt naar huis. Hiervoor zijn we toch niet met zoveel passie in dit beroep gestapt?

Ziektebriefjes, een noodzakelijk kwaad?

Neen. Het systeem van de ziektebriefjes is ziek. “Ik weet dat ik een griepje heb en dat ik moet uitzieken. Ik kom dus alleen maar voor het briefje voor mijn werkgever.” Daarvoor hebben wij niet negen jaar gestudeerd.En elke patiënt die zo binnenkomt, zorgt de dagen nadien voor nieuwe zieken met dezelfde vraag want in de wachtzaal heeft hij de andere aanwezigen besmet.Schaf de onzin van de ziektebriefjes tot 3 dagen af. Er is niet meer ziekteafwezigheid in landen waar geen ziektebriefje nodig is, zoals Nederland. Wil de werkgever daar de werknemer controleren, dan is dit de taak van de controlearts, niet van de behandelende arts.

“Thuisblijven zonder ziektebriefje zal snel leiden tot profitariaat”, hoor je dan. Laat ons eerlijk zijn, profiteurs zullen er altijd zijn. Het is niet moeilijk om bij je huisarts te simuleren dat je barstende hoofdpijn hebt of de hele nacht hebt overgeven. En dan? Wat heeft de samenleving dan aan ons gestempel?

Administratieve rompslomp staat zorg in de weg  

Er is overigens niet alleen dat ziektebriefje voor banale of niet te controleren zaken. Er zijn ook de jaarlijkse geschiktheidsattesten, het sociaal attest om op je zieke kinderen te mogen letten, enzovoort. Elk jaar voor de administratie parkeerkaarten moeten attesteren dat patiënt A nog altijd maar één been heeft en dat er nog geen tweede is aangegroeid, is onzin.

Zinloze attesten en administratieve rompslomp hinderen onze zorgverlening en benadelen de patiënten die ons echt nodig hebben. Het toenemend tekort aan huisartsen maakt dat we al jaren het onderwerp ‘zinloze attesten’ op de agenda zetten. De coronacrisis maakt dit onvermijdbaar. We willen en moeten er zijn voor wie onze zorg écht nodig heeft, en we mogen niet gehinderd worden door wie alleen (oneigenlijk) een beroep moet doen op onze handtekening.

Schort daarom nu, tijdens de Coronacrisis, alle ziektebriefjesregels op. We begrijpen de bezorgdheid voor misbruiken, maar loyale werknemers en geïnspireerde zorgverleners maken geen misbruik van dit systeem. En wie misbruik wil maken, zal dit mét die briefjes ook doen, zonder schaamte: ze kunnen ons melden dat ze klachten hebben die we toch niet kunnen controleren.

Na de crisis

Schaf na deze crisis, de ziektebriefjes tot drie dagen afwezigheid helemaal af, en haal dan met ons de kam door alle andere – vaak waardeloze - attesten. Zo kunnen we hopelijk onze stempel wat meer aan de kant laten en onze fantastische job met veel enthousiasme, in voorspoed én in crisis, verder blijven uitoefenen.  

We begrijpen, beste overheid, dat het niet het goede moment is om dat laatste nu op te lossen. Er zijn nu andere kopzorgen. Tijdelijk de ziektebriefjes opschorten zou ons en de vele patiënten die ons echt nodig hebben, al enorm helpen. En die opschorting plant meteen het zaadje voor een grondige hervorming van de gezondheidszorg nadien. Laten we van deze crisis een opportuniteit maken om een aantal zaken echt aan te pakken.   

Voorstellen voor na de crisis:

• Onmiddellijke afschaffing van de ziektebriefjes tot 3 dagen. Wij willen geen patiënten onderzoeken die zelf inschatten dat ze na 1 of 2 dagen gewoon terug aan het werk kunnen.
• Voor alle andere ziektebriefjes: voorstel om 1 standaard ongeschiktheidsattest te gebruiken en geen speciale attesten meer voor onderwijs, defensie, politie etc. Idem met vertrouwelijke attesten voor de ziekenfondsen: één identiek model voor alle ziekenfondsen dat met één klik digitaal naar het ziekenfonds gaat.
• Geen attesten meer voor sociaal verlof. Werkgevers dienen dit hun werknemers te gunnen en moeten hier zelf afspraken voor vastleggen.
• Geen attesten meer voor gezondheidskeuring, voor werken in de voedingsindustrie, het onderwijs, enz. Het is de taak van de arbeidsarts om dit in te schatten. Bij twijfel kan advies gevraagd worden aan de huisarts.
• Schaf alstublieft de jaarlijkse verlenging af van terugbetalingsattesten voor medicamenten voor aandoeningen die toch permanent aanwezig blijven. Als iemand 75 plus is en een ritmestoornis zoals VKF heeft, dan heeft hij dat het jaar nadien ook nog.

Sophie Van Steenbergen
Anthony Dheere
Carmen Binst
Lloyd Remaut
Ellis Van Daele

Huisartsen, vanuit Jong Domus