Apel o zatrzymanie budowy Pomnika Powstań Polskich na placu Krakowskim w Gliwicach

Przestrzenie publiczne są kluczowym elementem struktury miejskiej. To one decydują o tym, jak żyje się w mieście, czy miasto jest raczej przyjazne i życzliwe, czy obce i opresyjne. Przestrzenie publiczne powinny być projektowane z myślą o wszystkich użytkownikach - niezależnie od wieku, płci, statusu materialnego, wykształcenia czy stopnia sprawności.  

Plac Krakowski jest przestrzenią publiczną bardzo istotną w strukturze Gliwic: zlokalizowany w śródmieściu, w bezpośrednim sąsiedztwie Politechniki Śląskiej, na uczęszczanej spacerowej trasie pomiędzy rynkiem a parkiem Chrobrego. Plac Krakowski nie ma szczęścia do zagospodarowania: przeprowadzona w latach dziewięćdziesiątych modernizacja wykonana była niezgodnie ze sztuką i jej elementy stopniowo rozbierano. W 2007 roku zniknęło grożące zawaleniem zadaszenie nad sceną, 10 lat później sama scena.  

Obecnie Plac Krakowski jako przestrzeń publiczna pozostawia wiele do życzenia, mimo tego jest ważną areną gliwickiego życia miejskiego: służy dzieciom do jazdy na rolkach, młodzieży licealnej i studenckiej do spotkań, osobom starszym do odpoczynku, niezadowolonym do wieców i manifestacji oraz wszystkim - jako miejsce jarmarków, targów i zjazdów food-trucków. Nie jest idealny, ale jest przestrzenią prawdziwie publiczną: dla wszystkich . Ma także wielki potencjał związany z możliwością przeprowadzenia ogólnopolskiego konkursu architektonicznego i budową przestrzeni publicznej z prawdziwego zdarzenia. 

Tymczasem na placu tym powstać ma Pomnik Powstań Polskich , którego budowa zainicjowana została przez gliwicki oddział Stowarzyszenia Pamięci Armii Krajowej. Nawet pomijając kwestie tożsamościowe i jego wydźwięk sprzeczny z tożsamością wielu mieszkańców Gliwic i powiatu gliwickiego, taka budowla na publicznym, miejskim placu całkowicie zmieni odczuwanie i charakter przestrzeni. Anachroniczny w kształcie pomnik ma dominującą formę obelisku i z całą pewnością zawłaszczy symbolicznie i formalnie przestrzeń całego placu. Jego budowa w tym miejscu zamknie na wiele lat możliwość modernizacji Placu Krakowskiego i jego zamiany w nowoczesną i prawdziwie przyjazną przestrzeń. 

My, niżej podpisani apelujemy do Pana Adama Neumana - Prezydenta Miasta Gliwice i całej Rady Miasta o zatrzymanie procesu budowy pomnika Powstań Polskich w tym miejscu. Z całą pewnością istnieje możliwość wyznaczenia dla niego lepszego miejsca na terenie Gliwic.  

Gliwice, miasto o wspaniałej historii rozwoju przestrzennego, ma aspiracje być miastem nowoczesnym. Jedno z haseł, którymi się reklamuje, to PRZYSZŁOŚĆ JEST TU!
Stawianie w ramach ważnych przestrzeni publicznych anachronicznych w formie i kontrowersyjnych w treści pomników, bez etapu debaty publicznej, konsultacji społecznych i konkursu architektonicznego  jest działaniem budzącym skojarzenia raczej z okresem PRL niż z nowoczesnym, europejskim miastem XXI wieku.

(Petycja, podpisana przez ponad 40 osób ważnych dla Gliwicami lub autorytetów w dziedzinie architektury, urbanistyki oraz socjologii wysłana została do Prezydenta Adama Neumanna jako list otwarty. Jeżeli podzielają Państwo nasze zastrzeżenia względem pomnika, prosimy o podpisy, które będziemy mogli dołączyć do apelu.)