Zostawcie lasy w spokoju... Apel do Prezydenta RP.

Do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy

Szanowny Panie Prezydencie,

My, niżej podpisani przedstawiciele społeczeństwa, społeczności lokalnych i organizacji ochrony środowiska, występując w imieniu swoim i przyrody, której jesteśmy nieodłączną częścią, zwracamy się do Pana w poczuciu troski o nasze wspólne dobro – lasy , wyrażając jednocześnie sprzeciw wobec sposobu, w jaki Państwowe Gospodarstwo Leśne „Lasy Państwowe” (PGL LP) realizuje swoją misję i cel, dla którego istnieje.

Wobec niepowodzenia oddolnej, obywatelskiej inicjatywy Wolny Las [1,2] i braku zaufania do państwowej instytucji PGL LP, zwracamy się do Pana Prezydenta o podjęcie stosownych działań zmierzających do zmiany sposobu zarządzania lasami w Polsce . W obliczu globalnego kryzysu klimatycznego i środowiskowego oraz konieczności podjęcia zdecydowanych i nagłych działań apelujemy o:

• zaprzestanie traktowania lasów wyłącznie w kategoriach magazynu surowców, co oznacza zdecydowane ograniczenie wykorzystywania funkcji produkcyjnej lasów na rzecz ich funkcji ekologicznej i społecznej, w szczególności na terenach nadleśnictw obejmujących tereny górskie,
• zdecydowane zmniejszenie pozyskania drewna w terenach górskich,
• uwzględnianie głosu społeczeństwa, organizacji pozarządowych i naukowców zajmujących się ochroną środowiska (nie związanych interesami z PGL LP, w celu uniknięcia konfliktu interesów) w ustalaniu polityki zarządzania lasami państwowymi, w tym przy ustalaniu Planów Urządzania Lasu (m.in. poddawanie PUL-i ocenie oddziaływania na środowisko i możliwość zaskarżenia PUL-i do Sądu Administracyjnego),
• utworzenie sieci obszarów chronionych na terenie Puszczy Karpackiej, która pozwoli zachować wartości przyrodnicze leśnych ekosystemów dla kolejnych pokoleń,
• stworzenie możliwości oddolnych, obywatelskich inicjatyw mających na celu tworzenie obszarów wyłączonych z gospodarki leśnej i ochronę przyrody poprzez zmiany w prawie pierwokupu terenów leśnych przez PGL LP.

Uważamy, że obecna presja na realizację funkcji gospodarczej lasów , przy jednoczesnym zaniedbaniu funkcji społecznej i ekologicznej, w dobie postępującego kryzysu klimatycznego i środowiskowego - zagraża nie tylko przyrodzie (w tym ludziom) ale i naszemu bezpieczeństwu .

Zgodnie ze swoją misją, PGL Lasy Państwowe powinny wychodzić naprzeciw oczekiwaniom wielu różnych interesariuszy, w szczególności:

• społeczeństwa - w zakresie zachowania zasobów leśnych dla następnych pokoleń́, zapewnienia zdrowego środowiska do życia poprzez wiązanie CO2, ochronę̨ zasobów wody i gleby oraz zachowanie środowiska dla rozwoju roślin, zwierząt i grzybów, zapewnienie możliwości obcowania z naturą, miejsca do spędzania wolnego czasu, uprawiania sportu i turystyki, zapewnienia ochrony zabytków kultury i przyrody oraz pozyskiwania produktów lasu do wykorzystania na codzienne potrzeby;
  
• samorządów i społeczności lokalnych;
• organizacji i organów ochrony przyrody i środowiska;
• gospodarki (wymieniona jako ostatnia!) . [3]

Uważamy, że PGL Lasy Państwowe - wbrew swoim zobowiązaniom - nie wychodzą naprzeciw społecznym oczekiwaniom, ponieważ funkcja produkcyjna lasów jest drastycznie nadużywana , kosztem pozostałych funkcji: społecznej i ekologicznej.

W wielu miejscach, wskutek prowadzenia gospodarki leśnej, bezrefleksyjnie i konsekwentnie niszczone są obszary o dużej bioróżnorodności, posiadające również ogromne możliwości retencji wodnej . W południowo-wschodniej Polsce opady są najwyższe w skali kraju i tylko od kondycji tamtejszych lasów zależy, czy woda w nich się zatrzyma i będzie uwalniana powoli czy też będzie natychmiast spływać, powodując niebezpieczne fale powodziowe, a następnie susze, które nawiedzają Polskę w ostatnich latach. Ponieważ polskie zasoby wodne są niezwykle skromne, powyższa sytuacja naraża Skarb Państwa i obywateli na ogromne koszty oraz zagraża możliwości produkcji rolnej, a w konsekwencji - polskiej suwerenności żywnościowej.

Przyroda jest niezwykle złożonym systemem współzależności między poszczególnymi jej elementami. Spadek bioróżnorodności, który następuje wskutek prowadzenia gospodarki leśnej, narusza chwiejną równowagę w ekosystemie powodując długofalowe negatywne skutki [4,5,6], które prędzej czy później dotkną nas wszystkich. Z tego powodu działania PGL LP związane z gospodarką leśną, nastawione na zysk ekonomiczny , a nie biorące pod uwagę swojego wpływu na bioróżnorodność i całość ekosystemu, należy uznać za wyjątkowo szkodliwe.

Duża część obywateli naszego kraju jest oburzona sposobem w jaki PGL LP zarządza państwowymi lasami – naszym wspólnym dobrem . Z tego powodu powstaje coraz więcej oddolnych, obywatelskich inicjatyw, mających na celu zmianę tego stanu rzeczy i ochronę naszego dziedzictwa przyrodniczego.

Jedną z nich jest inicjatywa Wolny Las [7,8], która jako oddolny ruch społeczny, zdołała zgromadzić kwotę potrzebną do stworzenia obywatelskiego rezerwatu przyrody na terenie o powierzchni ponad 5 hektarów w okolicach Myscowej w Beskidzie Niskim. Teren ten miał być wyłączony z gospodarki leśnej, wprowadzona miała być tam strefa ochrony biernej z jednoczesnym umożliwieniem przebywania na jego terenie ludzi szukających bliskiego kontaktu z naturą. Tym sposobem Wolny Las zapewniałby realizację dwu z wymienionych w ustawie funkcji lasu, które państwowe przedsiębiorstwo realizuje w stopniu niezadowalającym, czyli funkcji ekologicznej i społecznej.

Zbiórka spotkała się z bardzo dużym poparciem społecznym i zainteresowaniem największych polskich mediów. Ponad tysiąc osób wsparło finansowo zrzutkę i udało się zebrać ponad 151 tys. zł. Nie udało się jednak doprowadzić do kupna lasu, ponieważ PGL LP skorzystało z przysługującego mu prawa pierwokupu - kupiły las w celu prowadzenia gospodarki leśnej. Uniemożliwiło to tym samym stworzenie na terenie lasu planowanego obywatelskiego rezerwatu przyrody. PGL LP postąpiło zgodnie z obecnym prawem jednak wbrew woli dużej grupy obywateli . Powyższy przykład pokazuje, że nie ma w obecnym porządku prawnym miejsca na oddolne działania mające na celu tworzenie obszarów wyłączonych z gospodarki leśnej.

Panie Prezydencie, prosimy Pana o wsparcie w wyegzekwowaniu, by PGL LP - zgodnie z misją, którą deklaruje – wyszło naprzeciw oczekiwaniom wszystkich grup interesariuszy (biorąc pod uwagę również istoty nie-człowiecze – zwierzęta, dla których lasy są jedynym domem i ostoją). Uważamy, że sposób, w jaki PGL LP realizuje gospodarkę leśną jest sprzeczny z interesem społeczeństwa i Skarbu Państwa, a także naraża kraj i obywateli na drastyczne konsekwencje związane z pogarszającym się stanem wód gruntowych i postępującą utratą różnorodności biologicznej.  



-----------------------------------
[1] https://smoglab.pl/zebrali-152-tys-zl-na-wolny-las-teren-kupily-lasy-panstwowe/

[2] https://oko.press/chcieli-wolnego-lasu-bez-polowan-i-wycinek-lasy-panstwowe-nie-pozwolily-w-interesie-skarbu-panstwa/

[3]   “Strategia Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe na lata 2014-2030”. Rodz. 3. (http://zlpwrp.pl/wp-content/uploads/2014/08/strategia-LP.pdf)

[4] Albrecht, J., Gertrud Berens, D., Jaroszewicz, B. et al. Correlated loss of ecosystem services in coupled mutualistic networks. Nat Commun 5, 3810 (2014). https://doi.org/10.1038/ncomms4810

[5] Oszacowanie skali wpływu pozyskiwania drewna na wybrane elementy środowiska we wschodniej części polskich KarpatAndrzej Affek, Alina Gerlée, Agnieszka Sosnowska, Maria Zachwatowicz Przegląd Geograficzny (2019) vol. 91, iss. 1, pp. 83-106.  https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.1.4

[6] Szwagrzyk, Jerzy. (2016). Puszcza Białowieska; czym była, czym jest, czym ma być w przyszłości?. Forest Research Papers / Leśne prace badawcze. 77. 291-295. 10.1515/frp-2016-0030. https://doi.org/10.1515/frp-2016-0030

[7] https://www.byciewlesie.pl/wolnylas/

[8] https://zrzutka.pl/eh224k